Strojnik, czyli oceaniczna ciekawostka

Strojnik to ryba, która może spowodować, że książki do biologii trafią do poprawki. Zwykle możemy dowiedzieć się z nich, że do organizmów ciepłokrwistych zalicza się tylko ssaki i ptaki. Po odkryciu strojnika trzeba będzie zweryfikować ten pogląd! Strojnik to inaczej ryba księżycowa, która może mierzyć nawet 2 metry i ważyć do 100 kilogramów. Pomimo sporych rozmiarów potrafi zwinnie poruszać się w głębinach mórz strefy umiarkowanej i ciepłej, gdzie żuje na głębokości od 100 do 400 metrów. W głębinach gdzie temperatura wody spada poniżej 10 stopni Celsjusza i panuje wieczny mrok, strojnik wyróżnia się na tle innych drapieżników. Nie porusza się ospale i nie czeka cierpliwie na ofiarę – jest aktywnym łowcą o rozbudowanych mięśniach i dużych oczach. Niegdyś naukowcy głowili się nad tym co stoi za tak niezwykłymi umiejętnościami. Zagadka ta została rozwikłana przez Owyna Snodgrassa z Amerykańskiej Narodowej Służbie Oceanicznej i Meteorologicznej w San Diego i jego koledze Nicholasowi Wegnerowi. Pierwszy z wymienionych wyłowił strojnika podczas jednej ze swych wypraw, a jego skrzela podarował Wegnerowi, który spostrzegł, że badany narząd znacznie różni się od tych, które posiadają inne ryby. U strojnika naczynia krwionośne, będące przeplatającą się siecią, otoczone są izolująca warstwą tkanki tłuszczowej. Takie rozwiązanie ułatwia ogrzanie krwi, a naczynia niosące ciepłą krew dodatkowo ogrzewają naczynia z zimną krwią. Domysły Wegnera zostały potwierdzone dzięki serii eksperymentów na pełnym morzu. A tak to dokładnie działa? Strojnik w trakcie poruszania płetwami piersiowymi generuje ciepło ogrzewające krew, która następnie jest transportowana, z ciepłych mięśni piersiowych, do skrzeli, gdzie spotyka się z  naczyniami odprowadzającymi z nich natlenioną zimną krew. Wtedy dochodzi do wymiany ciepła, a do organizmu płynie już ogrzana krew. Badania pokazały, że ryby księżycowe potrafią utrzymać temperaturę ciała nawet o 5 stopni wyższą niż temperatura otaczającej je wody. Naukowcy podejrzewają, że jak dotąd niebadane gatunki strojnika mogą mieć  inne zdolności do produkcji ciepła.

nauka.newsweek.pl